Financiële nazorg na een overlijden: wat moet er geregeld worden?

Financiële nazorg na een overlijden: wat moet er geregeld worden?

Het overlijden van een dierbare brengt naast emotionele impact ook veel administratieve en financiële verplichtingen met zich mee. Nabestaanden moeten instanties op de hoogte brengen, lopende contracten opzeggen en mogelijk financiële regelingen treffen. Dit proces kan complex zijn, maar met een goed overzicht wordt de afhandeling eenvoudiger. In dit artikel bespreken we stap voor stap de belangrijkste financiële zaken die geregeld moeten worden na een overlijden.

1. Welke instanties worden automatisch op de hoogte gesteld?

Na een overlijden wordt de gemeente waar de overledene stond ingeschreven hiervan op de hoogte gebracht. De gemeente informeert automatisch:

• de Belastingdienst;
• de Sociale Verzekeringsbank (SVB) (bij AOW-ontvangers);
• het pensioenfonds (indien aangesloten bij een pensioenregeling);
• de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) (indien de overledene een voertuig op naam had).

Hoewel sommige instanties automatisch bericht krijgen, is het verstandig om zelf ook relevante organisaties op de hoogte te stellen, zoals banken, verzekeraars en werkgevers.

2. Is er een testament?

Een testament bepaalt hoe de nalatenschap wordt verdeeld. Als de overledene een testament had, ligt dit vast bij een notaris. U kunt controleren of er een testament is via het Centraal Testamentenregister (CTR).

Als er geen testament is, geldt het wettelijk erfrecht. Dit betekent dat de nalatenschap volgens vaste regels wordt verdeeld onder de echtgenoot/partner, kinderen of andere familieleden. Een notaris kan helpen bij het vaststellen van de erfgenamen en de verdeling van de nalatenschap.

3. Verklaring van erfrecht

Een verklaring van erfrecht is een officieel document dat aangeeft wie de erfgenamen zijn en wie bevoegd is om de nalatenschap te regelen. Dit document is vaak nodig voor:

• het deblokkeren van bankrekeningen;
• het stopzetten of aanpassen van lopende contracten;
• de verkoop van onroerend goed;
• een notaris kan de verklaring van erfrecht opstellen. Soms is deze verklaring niet nodig, bijvoorbeeld als de overledene een en/of-rekening had met de partner.

4. Belastingzaken en toeslagen

Belastingaangifte na overlijden
De nabestaanden moeten in het jaar na het overlijden een belastingaangifte namens de overledene doen. Dit kan gaan om inkomstenbelasting of erfbelasting. De Belastingdienst stuurt meestal automatisch een uitnodiging voor de aangifte.

Daarnaast kan het voorkomen dat de overledene recht had op een belastingteruggave. Dit bedrag wordt onderdeel van de nalatenschap.

Erfbelasting
Afhankelijk van de hoogte van de erfenis en de relatie tot de overledene kan er erfbelasting verschuldigd zijn. Erfgenamen krijgen hiervoor een bericht van de Belastingdienst. Een notaris of financieel adviseur kan helpen bij het berekenen en indienen van de erfbelasting.

Toeslagen en uitkeringen
Veel toeslagen en uitkeringen stoppen automatisch na overlijden, zoals:

• AOW en pensioen;
• zorgtoeslag en huurtoeslag;
• kinderopvangtoeslag (als de overledene de aanvrager was).

De nabestaanden moeten controleren of er nog toeslagen openstaan en of er een verrekening plaatsvindt.

5. Bankzaken: het stopzetten van betaal- en spaarrekeningen

Na een overlijden worden de bankrekeningen van de overledene doorgaans tijdelijk geblokkeerd totdat duidelijk is wie de erfgenamen zijn. Dit kan gevolgen hebben voor automatische incasso’s en betalingen.

Wat moeten nabestaanden doen?

• contact opnemen met de bank en het overlijden melden;
• de verklaring van erfrecht aanleveren (indien vereist);
• automatische incasso’s en vaste lasten controleren en aanpassen.

Als de overledene een gezamenlijke rekening had, kan de partner vaak direct blijven beschikken over de rekening.

6. Werk en pensioen

Werkgever informeren
Als de overledene in loondienst was, moet de werkgever worden geïnformeerd. De werkgever kan helpen bij:

• het stopzetten van het salaris;
• het verwerken van openstaande vakantiedagen;
• het informeren over een eventuele overlijdensuitkering voor de nabestaanden

Pensioenuitkeringen
De meeste pensioenfondsen bieden een nabestaandenpensioen aan. Dit kan betekenen dat de partner of kinderen een maandelijkse uitkering ontvangen. Het is belangrijk om bij het pensioenfonds na te gaan wat de mogelijkheden zijn.

7. Woning: koop of huur

Koopwoning
Als de overledene een koopwoning had, hangt de afhandeling af van de situatie:

• als er een overlijdensrisicoverzekering was, kan deze (een deel van) de hypotheek aflossen;
• erfgenamen kunnen besluiten de woning te behouden of te verkopen;
• de hypotheekverstrekker moet op de hoogte worden gesteld.

Huurwoning
Een huurcontract loopt niet automatisch af na overlijden. De erfgenamen moeten het contract schriftelijk opzeggen, vaak met een maand opzegtermijn.

8. Auto of motorvoertuigen

Als de overledene een auto of ander motorvoertuig op naam had, moet het voertuig worden:

• overgeschreven op een nieuwe eigenaar (bijvoorbeeld een erfgenaam);
• verkocht en het kenteken laten vrijwaren;
• geschorst of afgemeld bij de RDW, zodat er geen wegenbelasting en verzekering meer betaald hoeft te worden.

Verzekeringen voor de auto moeten apart worden opgezegd of overgezet.

9. Opzeggen van abonnementen en lidmaatschappen

Veel abonnementen en lidmaatschappen blijven doorlopen na een overlijden. Het is belangrijk om deze tijdig op te zeggen. Denk aan:

• energie- en telecomcontracten;
• krant- en tijdschriftabonnementen;
• lidmaatschappen van verenigingen, sportscholen en loterijen;
• streamingdiensten zoals Netflix en Spotify.

Vaak is een kopie van de overlijdensakte voldoende om deze contracten te beëindigen.

10. Social media accounts beheren

Social media en online accounts kunnen na een overlijden blijven bestaan. Nabestaanden kunnen:

• het account verwijderen of laten herdenken (bijvoorbeeld bij Facebook);
• toegang aanvragen bij platforms zoals Google of Apple via hun nabestaandenprocedures;
• eventuele digitale abonnementen of online bankrekeningen afsluiten.

Conclusie: een gestructureerde aanpak helpt

De financiële nazorg na een overlijden vereist een zorgvuldige afhandeling. De belangrijkste stappen zijn:

1. het melden van het overlijden bij instanties en banken;
2. het beheren en stopzetten van bankrekeningen en contracten;
3. het controleren van een testament en verklaring van erfrecht;
4. het regelen van belastingaangifte en eventuele erfbelasting;
5. het afhandelen van pensioen, hypotheek of huur;
6. het overschrijven of verkopen van voertuigen;
7. het opzeggen van abonnementen en digitale accounts.

Door deze stappen zorgvuldig te doorlopen, voorkomt u financiële problemen en zorgt u voor een correcte afwikkeling van de nalatenschap. Heeft u vragen? Een notaris of financieel adviseur kan u begeleiden bij de afhandeling van financiële zaken na een overlijden.

Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen, opmerkingen of mis je bepaalde informatie? We helpen je graag verder! Neem gerust contact met ons op via het contactformulier en we staan voor je klaar om je vragen te beantwoorden of je verder te ondersteunen.