Wat komt er kijken bij een thuisopbaring? Persoonlijk en intiem afscheid nemen
De dood blijft nog altijd een lastig en emotioneel onderwerp waar wij mensen het liever niet over hebben. Veel mensen zijn gewend aan de traditionele uitvaart in een uitvaartcentrum of crematorium. Maar er is een groeiende interesse in meer persoonlijke en intieme manieren om afscheid te nemen van een dierbare, zoals een thuisopbaring. Vroeger was thuisopbaring heel gebruikelijk, maar tegenwoordig minder bekend. Het biedt nabestaanden de mogelijkheid om op hun eigen manier en in hun eigen omgeving afscheid te nemen. In dit artikel bespreken we wat er allemaal komt kijken bij een thuisopbaring, van de voorbereiding tot de praktische aspecten en de emotionele voordelen die het met zich meebrengt.
Wat is een thuisopbaring?
Thuisopbaring betekent dat het lichaam van de overledene thuis wordt opgebaard in plaats van in een uitvaartcentrum, crematorium of aula. Dit stelt familie en vrienden in staat om in een vertrouwde, huiselijke omgeving afscheid te nemen. Het lichaam van de overledene wordt vaak in de woonkamer, slaapkamer of een andere passende ruimte geplaatst. Dit biedt nabestaanden de gelegenheid om in hun eigen tempo te rouwen en afscheid te nemen zonder de tijdsdruk die vaak gepaard gaat de openingstijden van het uitvaartcentrum of rouwcentrum, crematorium of de aula. Hiernaast is het ook nog eens goedkoper.
Voordelen van een thuisopbaring
Er zijn verschillende redenen waarom nabestaanden kiezen voor een thuisopbaring. De belangrijkste voordelen zijn:
Een intieme en persoonlijke omgeving
Een thuisopbaring biedt de mogelijkheid om afscheid te nemen in een vertrouwde en veilige omgeving. Nabestaanden voelen zich vaak meer op hun gemak in hun eigen huis, waardoor de rouwperiode op een meer persoonlijke manier kan plaatsvinden.
Meer tijd voor afscheid
In een uitvaartcentrum, het crematorium of de aula is de tijd vaak beperkt, maar bij een thuisopbaring kunnen nabestaanden meer tijd doorbrengen met hun dierbare. Dit geeft hen de kans om op hun eigen manier afscheid te nemen, zonder het gevoel van haast of opgelegde schema's. Er zijn tegenwoordig steeds meer 24-uurskamers in het uitvaartcentrum, waarvan je tijdens de rouwperiode dag en nacht gebruik kan maken.
Een rustige omgeving
In plaats van het steriele, soms klinische karakter van een uitvaartcentrum, kan een thuisopbaring een meer rustgevende sfeer creëren. Het huis kan worden ingericht met persoonlijke voorwerpen, bloemen en kaarsen, wat een sfeer van rust en warmte geeft. Het is intiemer.
Rouwverwerking in eigen tempo
Een thuisopbaring kan helpen bij het verwerken van de dood. Omdat het lichaam van de overledene aanwezig is, kan dit de realiteit van het verlies helpen bevestigen en nabestaanden in staat stellen om de dood te accepteren. Dit kan belangrijk zijn in het rouwproces, vooral wanneer er sprake is van een plotseling overlijden.
Voorbereiding van een thuisopbaring
Een thuisopbaring vereist een zorgvuldige voorbereiding en planning. Hier zijn enkele belangrijke stappen om rekening mee te houden:
1. Formaliteiten en verklaringen
Wanneer iemand overlijdt, moet eerst de huisarts worden ingeschakeld om de dood vast te stellen en een verklaring van overlijden af te geven. De zogenoemde overlijdensverklaring is nodig om aangifte te doen bij de burgerlijke stand en een akte van overlijden op te laten stellen. Dit is nodig om verlof tot begraven of cremeren te krijgen. Hiernaast is de overlijdensakte nodig voor erfkwesties, het beëindigen van sociale en financiële verplichtingen en voor het regelen van zaken als pensioen en verzekering.
2. Verzorging van het lichaam
Na het overlijden moet het lichaam van de overledene worden verzorgd. De overledene wordt gewassen en aangekleed. In sommige gevallen kan een balseming (thanatopraxie) worden overwogen om het lichaam langer te conserveren. Het wassen en aankleden kan worden uitgevoerd door een uitvaartverzorger, maar steeds vaker kunnen en willen nabestaanden hier ook bij betrokken worden of (in samenwerking met de uitvaartverzorger) het zelf doen. Met de juiste verzorging zal de overledene er zoveel mogelijk uitzien zoals de persoon bij leven was. Vaak is de uitvaartverzorger bekend met het gebruiken van speciale make-up (airbrush-techniek) om verkleuringen en eventuele ziekte te camoufleren.
3. Koeling
Een essentieel aspect van een thuisopbaring is de koeling van het lichaam om ontbinding tegen te gaan. Hiervoor wordt vaak gebruikgemaakt van een koelplaat of mobiele koelinstallatie die onder het lichaam wordt geplaatst. Dit apparaat houdt het lichaam gekoeld en voorkomt geuren of snelle ontbinding. De koelplaat kan eenvoudig door een uitvaartondernemer worden geleverd en geïnstalleerd.
4. Locatie en inrichting
De ruimte waar de overledene wordt opgebaard, moet zorgvuldig worden gekozen. Veel mensen kiezen voor de woonkamer of een slaapkamer, omdat dit vaak rustige plekken zijn waar familie en vrienden samen kunnen komen. Ook de bijkeuken, de serre of – indien geschikt – de garage zijn mogelijkheden. De ruimte kan worden aangekleed met bloemen, kaarsen, foto's en andere persoonlijke voorwerpen die herinneringen oproepen aan de overledene.
Praktische zaken voor het opbaren van de overledene
Een thuisopbaring vereist ook enkele praktische overwegingen, zoals:
1. Ruimte en toegang
Het is belangrijk om te bedenken hoeveel ruimte er beschikbaar is in huis en hoeveel mensen er tegelijk afscheid zullen nemen. Bij een groot aantal bezoekers kan het nodig zijn om het bezoek te spreiden of een speciaal moment in te plannen voor intieme familieleden en vrienden.
2. Tijdelijke aanpassingen
Bij een thuisopbaring kan het nodig zijn om tijdelijke aanpassingen te doen aan de woning. Dit kan betekenen dat meubels moeten worden verplaatst om ruimte te maken voor de opbaring of dat er extra stoelen en tafels moeten worden geregeld voor bezoekers. Een rustige, goed verlichte en geventileerde ruimte is ideaal voor de opbaring.
3. Hulp van familie en vrienden
Tijdens een thuisopbaring hebben nabestaanden vaak veel steun nodig. Het kan nuttig zijn om te bedenken wie kan helpen bij de praktische zaken, zoals het ontvangen van bezoekers, het serveren van koffie en thee en het begeleiden van mensen die afscheid willen nemen. Een uitvaartondernemer kan ook praktische hulp bieden. Het is goed om een duidelijk overzicht te hebben van wie wat doet.
4. Wetgeving
Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de wettelijke regels rondom thuisopbaring. In Nederland is een overledene verplicht om binnen zes werkdagen begraven of gecremeerd te worden. Als de overledene thuis wordt opgebaard, moeten alle wettelijke voorschriften met betrekking tot hygiëne en conservering worden gevolgd. Een uitvaartverzorger kan helpen bij het navigeren door deze regelgeving.
5. Het afnemen van een vingerafdruk
Het is tegenwoordig mogelijk om een vingerafdruk van de overledene te maken, zodat op een later moment deze kan gebruikt worden om bijvoorbeeld een gedenksieraad met vingerafdruk of een vingerafdruk ashanger aan te schaffen zodat je na de uitvaart een unieke en tastbare herinnering bij je kunt dragen. Het is echter niet altijd mogelijk, vooral wanneer de overledene op leeftijd was, vervagen de vingerafdrukken en is het moeilijker om er een duidelijke afdruk van te maken. In de categorie vingerafdruksieraden vindt u een scala aan gedenk- en assieraden. Er zijn tegenwoordig apps beschikbaar, zodat je met de camera van je telefoon een goede digitale afdruk kan (laten) maken die later op het sieraad gegraveerd kan worden.
Emotionele impact van een thuisopbaring
Een thuisopbaring is vaak behoorlijk emotioneel voor nabestaanden, maar het biedt ook unieke mogelijkheden voor rouwverwerking. Het aanwezig zijn van de overledene in een huiselijke omgeving kan helpen om de dood meer tastbaar en begrijpelijk te maken. Het geeft familieleden en vrienden de kans om op hun eigen manier te rouwen, wat soms troost kan bieden in de moeilijkste momenten.
Continuïteit van zorg, het afsluiten van een periode
Een van de meest troostrijke aspecten van een thuisopbaring is het gevoel van continuïteit in de zorg voor de overledene. In veel culturen was het vroeger gebruikelijk dat familieleden voor hun overledenen zorgden tot aan de begrafenis of crematie. Deze persoonlijke zorg kan een gevoel van verbondenheid creëren en kan nabestaanden helpen bij het verwerken van hun verlies.
Ruimte voor rituelen
Thuisopbaring geeft nabestaanden de vrijheid om hun eigen rituelen en gewoontes te creëren of voort te zetten. Dit kan variëren van religieuze rituelen tot persoonlijke handelingen, zoals het plaatsen van een speciaal object bij de overledene, het voorlezen van gedichten of het spelen van muziek die belangrijk was voor de overledene. Deze persoonlijke rituelen kunnen het afscheid bijzonder betekenisvol maken.
Betrokkenheid van kinderen
Een thuisopbaring biedt ook de mogelijkheid om kinderen op een natuurlijke manier bij het rouwproces te betrekken. Kinderen kunnen afscheid nemen in een omgeving die vertrouwd voor hen is en kunnen vragen stellen over de dood op een manier die hen helpt het te begrijpen. Dit kan helpen om angst en verwarring te verminderen en hen te ondersteunen in hun rouwproces. Vraag kinderen wat ze wel en niet willen.
De rol van de uitvaartverzorger
Hoewel een thuisopbaring een zeer persoonlijke ervaring is, speelt de uitvaartverzorger vaak een belangrijke ondersteunende rol. Zij kunnen helpen bij de praktische en wettelijke aspecten, zoals het verzorgen van het lichaam, het leveren van de benodigde koeling en het regelen van de uitvaartplechtigheid. Daarnaast kunnen zij advies geven over het plannen van de opbaring en het begeleiden van nabestaanden tijdens het proces.
Uitvaartverzorgers zijn er ook om te zorgen dat alles volgens de wettelijke voorschriften verloopt en dat de nabestaanden volledig worden ondersteund. Hun ervaring kan waardevol zijn bij het nemen van belangrijke beslissingen en het coördineren van alle aspecten van de opbaring en uitvaart.
Wanneer is een thuisopbaring geschikt?
Niet elke situatie is geschikt voor een thuisopbaring. Het hangt vaak af van persoonlijke wensen, de toestand van het lichaam, en de beschikbaarheid van een geschikte ruimte. Als de overledene na een lange ziekte is overleden, kan het emotioneel belastend zijn voor sommige nabestaanden om het lichaam in huis te hebben. Aan de andere kant kan het bij een plotseling overlijden juist heel troostend zijn om de overledene thuis te hebben om op een rustige en respectvolle manier afscheid te nemen.
Thuis opbaren, een persoonlijk en intiem afscheid
Tot slot is thuisopbaring een manier om het afscheid van een dierbare te personaliseren en omgeven door de liefde en herinneringen die een huis biedt. Het stelt nabestaanden in staat om in hun eigen tempo afscheid te nemen en biedt ruimte.
Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen, opmerkingen of mis je bepaalde informatie? We helpen je graag verder! Neem gerust contact met ons op via het contactformulier en we staan voor je klaar om je vragen te beantwoorden of je verder te ondersteunen.
